برنامه‌ریزی توسعه اکوتوریسم پایدار با استفاده از تکنیک SWOT (مطالعه موردی: شهرستان سردشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

اکوتوریسم یا طبیعت گردی یکی از شاخه ای گردشگری است که مبتنی بر جاذبه‌های طبیعی است. شناسایی مناطق مستعد طبیعت گردی و برنامه‌ریزی برای این مناطق، به منظور جذب علاقه مندان و ایجاد امکانات زیربنایی برای آن‌ها از جمله راهکارهایی توسعه صنعت اکوتوریسم است. در همین راستا هدف پژوهش حاضر شناسایی و بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید اکوتوریسم شهرستان سردشت و ارئه راهکارهای مناسب جهت توسعه پایدار آن می‌باشد. این پژوهش توصیفی – تحلیلی و از نوع پیمایشی است و اطلاعات مورد نیاز از بررسی‌های کتابخانه ای، مطالعات میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه) بدست آمده است. تحلیل داده‌ها در این پژوهش با استفاده از تکنیک Swot صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که شهرستان سردشت در راستای توسعه پایدار اکوتوریسم با ضعف‌های بیشتری نسبت به قوتها و تهدیدهای بیشتری نسبت به فرصت‌ها روبرو است. همچنین بیشترین نقاط قوت محدوده مربوط به عامل محیطی، بیشترین نقاط ضعف محدوده مربوط به عامل اقتصادی، بیشترین فرصتهای محدوده مربوط به عامل اجتماعی و فرهنگی و بیشترین تهدیدهای محدوده مربوط به عامل محیطی می‌باشد و راهبرد قابل قبول جهت استفاده از قابلیت‌ها و رفع تنگناهای توسعه اکوتوریسم پایدار محدوده ابتدا راهبرد تدافعی و سپس راهبرد بازنگری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Planning for sustainable ecotourism development by using SOWT technique (Case study: Sarvdasht County)

نویسندگان [English]

  • Saman Heidari 1
  • Kivan Bagheri 2
  • Edris Yousefzade 3
1 Ph.D. student in Geography & Urban Planning, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 M.A. in Geography & Urban Planning, Isfahan University, Isfahan, Iran
3 M.A. in Geography & Rural Planning, Isfahan University, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Ecotourism is a type of tourism and it's based on natural attractions. Identifying suitable regions for ecotourism and planning for these areas, in order to attract interested people and providing the infrastructure and facilities for they is a strategy for the development of this industry. The purpose of this paper is identifying and reviewing strengths, weaknesses, opportunities and threats in the context of ecotourism development in Sardasht and presenting suitable strategies for sustainable development of this city. This paper is based on descriptive - analytical method and is a survey. Date collection is based on library and field studies (observations, interviews and questionnaires) and we used SWOT model for data analysis. The results suggest that city Sardasht for achievement sustainable development of ecotourism faced more weaknesses and threats than strengths and opportunities. The greatest strengths in this region are environmental factors, and the greatest weaknesses are Economic factors. Most of the opportunities for region is social and cultural factors and most threats related to environmental factors and strategies for achieve sustainable ecotourism development is defensive and reload strategy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism
  • Ecotourism
  • SWOT
  • Sardasht County
ابراهیم زاده، عیسی، آقاسی زاده، عبدالله (۱۳۸۸). تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگری در ناحیه ساحلی چابهار با استفاده از مدل راهبردی SWOT، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، سال اول، شماره اول: ۳۹-۵۱
بدری، سیدعلی رحمانی، خلیل؛ سجاسی، مجید و حسنپور، امید (۱۳۹۰). راهبردهای توسعه اکوتوریسم در شهرستان مریوان، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شماره دوم.
تقوایی، مسعود کیانی، صدیقه (۱۳۸۷). فرایند و مراحل مدیریت بحران شهری، مجله بنا، شماره ۳۵. حاجی نژاد، علی، یاری، منیر (۱۳۹۲). برنامه‌ریزی راهبردی اکوتوریسم با استفاده از مدل ترکیبی Topsis-swot (مورد پارک جنگلی بلوران کوهدشت). مجله جغرافیا و توسعه، شماره 32.
حافظ نیا، محمدرضا( ۱۳۸۰). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت، تهران.
حکمت نیا، حسن و موسوی، میرنجف (۱۳۹۰). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه ای، انتشارات علم نوین، چاپ دوم، یزد.
رخشانی نسب، حمیدرضا و ضرابی، اصغر (۱۳۸۸). چالش‌ها و فرصت‌های توسعه اکوتوریسم در ایران، مجله فضای جغرافیایی، شماره ۲۸.
رضوانی، علی اصغر (۱۳۷۹). اکوتوریسم و نقش آن در حفاظت محیط زیست، نشریه سیمای اقتصادی، شماره ۱۷۳.
رضوانی، علی اصغر ۱۳۸۲). نقش اکوتوریسم در حفاظت محیط زیست، مجله محیط شناسی، دوره ۲۹، شماره ۲۱.
رنجبریان، بهرام، زاهدی، محمد(۱۳۸۴). شناخت گردشگری، اصفهان، انتشارات چهارباغ
زاهدی شمس الله، ۱۳۸۵، مبانی توریسم و اکوتوریسم پایدار، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، تهران
شایان، سیاوش، پارسایی، اسماعیل (۱۳۸۶). امکان سنجی نواحی مستعد توسعه اکوتوریسم در استان کهگیلویه و بویراحمد، مجله مدرس علوم انسانی، سال ۱۱، شماره ۵۳.
صفری، حسین(۱۳۸۹). امکان سنجی احداث پارک جنگلی در منطقه‌ی تنگ چاهو به منظور توسعه‌ی اکوتوریسم، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده‌ی علوم انسانی، گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان
ضرابی، اصغر، صفر آبادی، اعظم (۱۳۹۲). ارزیابی توسعه اکوتوریسم پایدار در شهر کرمانشاه، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی، سال ۱۷، شماره ۴۶.
طاوسی، تقی، خسروی، محمود، رحیمی، دانا (۱۳۹۳). مکان یابی پهنهای مناسب اکوتوریسم (مطالعه موردی: منطقه اورامانات). مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال چهارم، شماره سیزدهم
عینالی، جمشید، جعفری، غلامحسین، تبیره، اسماعیل (۱۳۹۳). ارزیابی نقش اکوتوریسم در توسعه مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان اورامان تخت - شهرستان سروآباد). مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال سوم، شماره ۹.
فرج زاده اصل، منوچهر، کریم پناه، رفیق (۱۳۸۷). تحلیل پهنه‌های مناسب توسعه‌ی اکوتوریسم در استان کردستان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره ۵۰.
کارگر، بهمن(۱۳۸۶). توسعه شهرنشینی و صنعت گردشگری در ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح
محمدی ده چشمه، مصطفی و علی زنگی آبادی، ۱۳۸۷، امکان سنجی توانمندی‌های اکوتوریسم استان چهارمحال و بختیاری به روش SWOT، مجله محیط شناسی، سال سی و چهارم، شماره ۴۷.
مشکینی، ابوالفضل، سلطان زاده، اکبر، رحمتی، اکبر، زارعی، یوسف (۱۳۹۱). فرصت‌ها و معضلات توسعه صنعت گردشگری در مراغه، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، شماره اول.
مقصودی، مهران و علی اکبر شمسی پور و فاطمه نوربخش، ۱۳۹۱، تحلیل و ارزیابی پتانسیل‌ها و راهبردهای توسعه‌ی اکوتوریسم در منطقهی مرتجاب، مجلهی مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال دوم، شماره‌ی هفتم
ملکی، محمدرضا، سرتیپی پور، محسن، طاهباز، منصوره، ملکی، علی (۱۳۹۲). امکان سنجی توسعه اکوتوریسم در سکونتگاه‌های روستایی شهرستان دره شهر، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال دوم، شماره ۴
موحد، علی، کهزادی، سالار، عابدین زاده، فریماه (۱۳۹۳). راهبردهای توسعه اکوتوریسم استان کردستان با استفاده از تکنیک SWOT و QSPM، نشریه تخحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال چهاردهم، شماره ۳۲.
میرسنجری، میر مهرداد(۱۳۸۵). راهبرد اکوتوریسم بر پایه توسعه پایدار، مجله جنگل و مراتع، شماره ۷۱.
نظری، فرشته (۱۳۸۸). اکوتوریسم و نقش آن در توسعه پایدار، نشریه جاده‌های سبز، شماره ۵۴.
نوحه گر، احمد و مهدی حسین زاده و زهرا پیراسته (۱۳۸۸). ارزیابی قابلیت‌های طبیعت گردی جزیره‌ی قشم با بهره گیری از مدل مدیریت استراتژی SWOT مجلهی جغرافیا و توسعه، شماره‌ی ۱۵.
Blamey, R. K., (2001). Principles of ecotourism. In D. B. Weaver (ED)The encyclopedia of ecotourism. New York:Cabia publishing.pp.5-22
Cater. E (2000), “Ecotourism in the World: Problems and Prospect for Sustainability", New York, NY: John Wiley & Sons.
Cichowska, J. and Klimek, A. (2011). The Role of Agrotourism in The Development and Conversion of Rural Areas, Infrastructure and Ecology of Rural Areas, 11 (3): 97-107.
Drumm, A. and Moore, A. (2005). Ecotourism Development- A Manual for Conservation Planners and Managers, Second Edition, USA, Arlington, Virginia.
Elliott, Jams, (1997), "Tourism: Politics and Public Sector Management", London: Routledge. Fennell, David, (2000), Ecotorism, an Introduction, Rutledge, London and New York.
Nahuelhual, Laura, Carmona, Alejandra, Lozada, Paola, Jaramillo, Amerindia and Aguayo, - - Aguayo (2013). Mapping recreation and ecotourism as a cultural ecosystem service: An app lication at the local level in Southern Chile, Applied Geography 40:71-82. Quattrone.
Ricklefs, Robert, E.,(2001), The Economy of Nature, freeman, New York.