واکاوی سازمان اقتصادی فضا با بهره گیری از روش‌های تصمیم گیری چند شاخصه (بررسی موردی شهرستان‌های مرزی استان کردستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استادیار روابط بین‌الملل، دانشگاه جامع علمی کاربردی، تهران، ایران

3 کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه پیام نور، واحد بین‌الملل، تهران، ایران

چکیده

برنامه ریزی منطقه ای در راستای توسعه ی اقتصادی و سازمان سیاسی فضاهای مرزی اهمیت فزاینده ای دارد و هر کشوری که بتواند ساختارها و امکانات گوناگون را به صورت منسجم و همگن در مناطق مرزی توزیع و توسعه دهد، از کامیابی چشمگیری برخوردار خواهد شد. از این روی، در پژوهش پیش رو با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری ترکیبی از تکنیکهای تصمیم گیری چندشاخصه ی شباهت به گزینه ی ایده آل (تاپسیس) و ضریب آنتروپی شانون، کوشش شده است تا پراکنش و توسعه ی شاخص‌های توسعه فضایی در بخش‌های آموزشی، بهداشتی، فرهنگی و ساخت‌های زیربنایی در استان کردستان واکاوی و ارزیابی شود و شهرستان‌های مرزی این استان با توجه به سطح برخورداری از این شاخص‌ها سطح بندی گردد. نتایج به دست از آمده از این پژوهش، نشانگر آن است که استان کردستان با وجود اینکه از موقعیت خاص و توانش بالای ژئوپلیتیکی برخوردار است، باز هم از استانهای محروم کشور به شمار می‌آید. افزون بر آن، نوعی عدم تعادل و ناهمگنی در توزیع و توسعه ی امکانات و شاخص‌های توسعه ای در سطح شهرهای مرزی استان به چشم می‌خورد. بر پایه ی واکاوی‌های انجام پذیرفته از ۱۳ شاخص سازمان فضایی از مجموع ۴ شهرستان مرزی این استان، شهرستانهای سقز و یانهدر گروه نیمه برخوردار (نیمه محروم) و دو شهرستان مریوان و سروآباد در طبقه ی بدون برخودار (محروم) جای گرفته اند. بر پایه‌ی نتایج برآمده از این پژوهش، سازمان فضایی اقتصادی در شهرستان‌های مرزی استان کردستان به شدت ناهمگن است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of the Patterns of Spatial Economy by using of Multi-Criterio Decision Making (Case Study: Boundary Counties of Kurdistan Province)

نویسندگان [English]

  • , Mosayeb GharehBeygi 1
  • M.H Hajiloo 2
  • Kasra Mehmanparast Nodehi 3
1 M.A. Political Geography, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Assistant Prof. of International Relationship, University of Applied Science & Technology, Tehran, Iran
3 M.A. of Political Geography, Payam-e-Noor, International Unit, Tehran, Iran
چکیده [English]

Space organization or homogeneous development of space organizing is a necessity concern of politicians and planners in the various national, regional and trans-regional scales. Space planning or spatial arrangement is a trend for efficiency making, logical arranging, balance maintaining, equilibrium, and harmony between population and economic infrastructures established in geographic space. Also, it is intended to prevent possible imbalances and destructive-negative reflections on the land space. In this study, we analyze some development indicators in the 4 boundaries counties of Kordestan Province corresponding to social-economic, education-culture, health care, and infrastructural services with 13 sub-indicators. The prevailing approach of this research, despite the applicability, takes a descriptive and analytical nature. In order to guarantee the credibility and precision, all calculations perform under the statistical analysis methods such as Multi-Criteria Decision Making (MCDM) and Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) followed by Entropy Shannon to calculate of the weight of each index. The results of this research indicated that among the border Counties of Kordestan Province, the county of Saghez and Baneh ranked first whereas we observed suitable qualifications in development index. Furthermore, we did not observe any qualified correlation between district rankings as semi-development index

کلیدواژه‌ها [English]

  • Space Economy
  • Multi-Criteria Decision Making
  • by Similarity to such Solution (TOPSIS)
  • Entropy Shannon
  • Kordestan

مراجع

اصغر پور، محمد جواد (۱۳۸۱). شاخص‌های تصمیم گیری چند معیاره، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
اکبری، نعمت الله و زاهدی، کیوان (۱۳۸۷). کاربرد روش‌های رتبه بندی و تصمیم گیری چند شاخصه، چاپ اول، تهران، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاریهای کشور.
امین بیدخت، علی اکبر (۱۳۸۵). رتبه بندی سطح توسعه یافتگی شهرستانهای استان سمنان، مجلهی رشد آموزش جغرافیاء دوره بیست ویکم، شماره ۱، صص ۲۳ -۱۷.
رضوانی، محمدرضا و صحنه، بهمن (۱۳۸۴). سنجش سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی با استفاده از روش منطق فازی، مطالعه موردی: دهستان‌های شهرستان آق قلا و بندرترکمن، فصلنامه ی روستا و توسعه، سال هشتم، شماره 3 (پیاپی ۳۱)، صص ۳۲-۱
سرور، رحیم (1379). جغرافیای کاربردی و ساماندهی نظام فعالیتی با رویکرد ساختاری-راهبردی در سطوح ناحیه‌ای، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 38، 69-57.
عطایی، محمد (1389). شاخص‌های تصمیم‌گیری چند معیاره، چاپ اول، شاهرود، انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود
کریمی‌پور، یدالله (1381). مقدمه‌ای بر تقسیمات کشوری در ایران، انتشارات دانشگاه تربیت معلم.
مولایی، محمد (1387). بررسی و مقایسه درجه توسعه یافتگی بخش کشاورزی استان‌های ایران طی سال‌های 1373 و 1383، مجله‌ی اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال شانزدهم، شماره ۶۳، صص۲۵۸-۲۴۱
 
 
- Hwang, C.L and Yoon, K.l., (1981); Multiple Attribute Decision Making: Method and Application, Springer – Verlag, New York.
- Janic, M and Reggini, A., (2002); an Application of the Multiple Criteria Decision Making (MCDM) Analysis to the selection of a New Hub Airport, EJTIR (2): 113-141.
- Kao, C. (2010); Weight determination for consistently ranking  alternatives in multiple crteria decision analysis, Applied mathematical modeling (34): 1779-1787.
- korhonen, A., Moskowitz, H. and Wallenius, J., (1992); Multiple criteria Decision Support A Review, European Journal of operational research 63:361-375.
- Merli, G. (1991); Co-Marker ship, The new supply strategy for manufacturers productivity press. Cambridge. UK.
- Millon, T. (1999); Oxford text book of psychopathology, oxford university press, new york.
Cavallaro, F (2010); A comparative assessment thin-film photovoltaic production processes using the electre III method, Energy policy (38): 463-474.
Hwang, C.L and Masud, A.S (1979); Multiple Objective decision making methods and applications: a state of the art survey, springer-verlag, berlin.
Jadidi, t.s. hong, f. firouzi, r.m. yusuff, n. zulkifli (2008); TOPSIS and fuzzy multi objective model integration for supplier selection problem, department of mechanical and manufacturing engineering, university putra malaysia, 31 (2): 762-769.
Opricovic.s. & tzeng.G.H. (2004); Compromise solution by MCDM methods: a comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European journal of operational research, 156: 445-455.
Rogers, T.B and Bruen, M (1998); a system for weighting environmental ELECTER III, European Journal of operational research (107): 507-529.
Seipioni, A., Mazzi, A., Zuliiani, F and moson, m (2008); the ISO 14031 standard to guide the urban sustainability measurement procession Italian  experience, J. Clean prod 16: 1247 – 1257.
Trinantaphyllo, E (2000). Multi – Criteria decision making method: a comparative study, boston, ma, USA: Kluwer Academic publishers.
Tsaur, s.h., chang, T.Y and Yen, C.H., (2002); the evaluation of airline service quality by fuzzy MCDM, Tourism Management (23): 107-115.
Wang, x and Triantaphyllou (2008); Ranking irregularities when evaluating alternatives by using some ELECTRE method, Omega (36): 45-63.
Wu, H.Y., Tzeng, G.H and chen, Y.H., (2009). A fuzzy MCDM, approach for evaluating banking performance based on balanced scorecard, expert systems with applications (36): 10135-10147.
Xia, h.c., li, d.f., zhou, J.Y. and wang, J.M., (2014); Fuzzy lin map method for multi attribute decision making under fuzzy environments, journal of operational research (131): 587-620.
Zanakis, SH., soloman, A., wishart, n and dulish, s., (1998); Multi attribute decision making: assimilation comparison of select methods, european journal of operational research (107): 507-529.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 بهمن 1399
  • تاریخ بازنگری: 23 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 25 بهمن 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار