سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های استان همدان با استفاده از GIS و HDI

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، ملایر، ایران

2 محمد علی محمدی دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، ملایر، ایران

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، ملایر، ایران

چکیده

اگر چه به سادگی بتوان اظهار کرد که ناحیه‌ای از ناحیه‌ی دیگر از هر لحاظ توسعه، توسعه یافته تر یا عقب مانده تر است. ولی اندازه گیری کمی توسعه یافتگی کار ساده‌ای نیست. هدف از تحریر این مقاله تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های استان همدان و تحلیل نابرابری‌های منطقه‌ای در این استان می‌باشد. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است. شاخص‌های مورد بررسی متشکل از پنج شاخص شامل بهداشتی - درمانی، اجتماعی و فرهنگی، آموزشی، اقتصادی (کشاورزی - صنعتی)، کالبدی و زیربنایی می‌باشد. در این راستا برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزارهای Excel و برای ترسیم نقشه‌ی سطوح برخورداری شهرستان‌ها از نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. نتیجه‌ای حاصل از پژوهش نشان داد که:شهرستان همدان به عنوان برخوردار ترین و شهرستان فامنین به عنوان محروم ترین شهرستان‌های استان می‌باشد. این موضوع اولویت توسعه و ضرورت توجه بیشتر به نواحی شمالی استان را در برنامه‌های آینده توسعه در راستای یکپارچه و پایدار این نواحی مشخص می‌سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Measure the degree of development of the city of Hamedan Using GIS and HDI

نویسندگان [English]

  • Majid Shams 1
  • Muhammad Ali Mohammadi 2
  • Hadi Rostami 3
1 P Associate Prof. of Geography & Urban Planning, Islamic Azad University, Malayer Branch, Malayer, Iran
2 Ph.D. student in Geography & Urban Planning, Islamic Azad University, Malayer Branch, Malayer, Iran
3 Ph.D. student in Geography & Urban Planning, Islamic Azad University, Malayer Branch, Malayer, Iran
چکیده [English]

Although it can be stated simply that of any other area of the region in terms of development, more developed or more backward. However, a quantitative measure of development is not easy. The purpose of writing this paper is to determine the degree of development of the province and city in the province of regional disparities. The research was descriptive - analytical. Parameters studied included five indicators of health - health, social, cultural, educational, economic (agricultural-industrial), and physical infrastructure is. In this context, and Excel for data analysis software to map the surface of the city have been using ARC GIS software. The result of the study showed that the city of Hamedan city feminine Brkhvrdartryn and the poorest city in the province. This development priorities and the need for greater attention to the northern areas of the province in future applications of the integrated and sustainable development in the areas characterized.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hybrid Human Development Index (HDI)
  • the degree of development
  • the province Hamadan
اشکوری، سید حسن معصومی (۱۳۸۷). اصول و مبانی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، انتشارات پیام، چاپ چهارم
بدری، سید علی و سعید رضا اکبریان رونیزی (۱۳۸۵). مطالعه تطبیقی کاربرد روش‌های سنجش توسعه یافتگی در مطالعات ناحیه‌ای موردی شهرستان اسفراین، فصلنامه جغرافیا و توسعه، سال سوم، شماره نهم، زاهدان، صص 22 – 5
تودار، مایکل (۱۳۸۷). توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه غلامعلی فرجادی، تهران، انتشارات سازمان برنامه و بودجه چاپ اول
ساعی، احمد (۱۳۸۶). توسعه در مکاتب متعارض، نشر قومس، چاپ دوم، تهران
سالنامه آماری استان (۱۳۹۱)
حسین زاده دلیر، کریم (۱۳۸۵). برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، انتشارات سمت، چاپ سوم، تهران
حکمت نیا، حسن ومیر نجف موسوی (۱۳۸۵). کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، انتشارات علم نوین، چاپ دوم، یزد
رضوانی، محمد رضا (۱۳۸۳). سنجش و تحلیل سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی در شهرستان سنندج، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره سوم، مشهد، صص ۱۶۴ - ۱۴۹
زیاری، کرامت اله (۱۳۸۹). سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی به روش IDI مجله فراسوی مدیریت، شماره ۱۲، صص ۹۵-۷۵
زیاری، کرامت اله (۱۳۸۷). اصول و روش‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای، انتشارات دانشگاه یزد، چاپ پنجم، یزد
سپهر دوست، حمید (۱۳۸۸). بررسی عملکرد دولت در توسعه اقتصادی اجتماعی روستاهای استان همدان، نشریه روستا و توسعه، سال ۱۲، شماره ۲، تهران، ص ۸۵- ۶۹
فنی، زهره (۱۳۸۷). شهرهای کوچک رویکردی دیگر در توسعه منطقه‌ای، انتشارات پیام، چاپ سوم، تهران
محسن، فریبرز (۱۳۸۵). بررسی توسعه یافتگی و رتبه بندی شهرستان‌های استان لرستان در سال‌های ۸۵ و ۷۵ رای آن اسلامی واحد اراک
مرکز آمار ایران سرشماری و نفوس مسکن ۱۳۸۵
منصوری، محمد (۱۳۷۵). درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، تهران
 
 
References
javier Alberto Martin, Martinez, (2005). monitoring intra-urban inequalities with gis-hasedindicators, Faculty of Geosciences, Utrecht University
Misura.r.p(ed). 1982 regional development maruzen asia. Hong kon.